Wszystko, co musisz wiedzieć o VBAC – poród naturalny po cesarskim cięciu

Poród to moment, którego większość rodziców wyczekuje z mieszaniną ekscytacji, wzruszenia i – nie ma co ukrywać – odrobiny lęku. Każda historia jest inna, a droga przyjścia na świat niektórych maluszków czasem bywa bardziej kręta niż filmowy scenariusz. Kiedy decyzja na temat cesarskiego cięcia zapada nagle, wiele kobiet odczuwa ogromne rozżalenie, ale również obawę o to, czy będą mogły w przyszłości urodzić naturalnie. VBAC daje mamom szansę na inne doświadczenie narodzin – dowiedz się o nim więcej!

Poród poprzez cesarskie cięcie – fakty, które musisz znać

Cesarskie cięcie (CC) to poważna operacja, która ratuje życie i zdrowie mam oraz dzieci. Wbrew powszechnej opinii, nie jest „łatwiejszą” wersją porodu. W Polsce niemal połowa porodów kończy się właśnie w ten sposób, co stawia nas w europejskiej czołówce. Warto podkreślić, że nie zawsze cesarskie cięcie jest planowane z wyprzedzeniem. Zdarza się, że decyzja zapada nagle – kiedy poród naturalny napotyka przeszkody albo gdy pojawiają się sygnały, że bezpieczeństwo dziecka lub mamy jest zagrożone.

CC zazwyczaj pozostawia po sobie bliznę – zarówno tę fizyczną na brzuchu, jak i emocjonalną, związaną z doświadczeniem porodu innego niż zakładany. Blizna na macicy staje się też punktem odniesienia przy kolejnej ciąży – i choć może rodzić obawy, to wcale nie zamyka drzwi do porodu naturalnego.

Cesarskie cięcie w porównaniu z porodem drogami natury wiąże się chociażby z:

• dłuższym czasem dochodzenia do formy,
• większym ryzykiem powikłań pooperacyjnych (np. zakażenie, zrosty),
• trudniejszymi początkami karmienia i kontaktu „skóra do skóry”.

Ale najważniejsze: cesarskie cięcie nie przekreśla szans na poród naturalny w przyszłości.

Czym jest VBAC?

VBAC to akronim od angielskiego sformułowania „Vaginal Birth After Cesarean”, co można przetłumaczyć na „poród drogami natury po wcześniejszym cesarskim cięciu”. Za tym chłodnym, medycznym terminem kryje się bardzo żywe doświadczenie – marzenie wielu kobiet, które po operacji chciałyby poczuć moc i naturalny rytm porodu. Jeszcze kilkanaście lat temu pokutowało przekonanie: „raz cesarka, zawsze cesarka”. Dla wielu mam brzmiało to jak wyrok – odbierający szansę na przeżycie porodu w sposób, w jaki natura go zaplanowała. Dziś wiemy, że to nieprawda. Medycyna zrobiła ogromny krok naprzód, a doświadczenia lekarzy i położnych pokazują, że w wielu przypadkach VBAC jest nie tylko możliwy, ale i bezpieczny. Warto pomyśleć o VBAC jak o „drugiej szansie”, którą daje ciało. To próba ponownego napisania scenariusza narodzin – tym razem w bardziej naturalnym rytmie. Oczywiście nie zawsze kończy się happy endem w postaci porodu siłami natury, ale sama możliwość podjęcia próby bywa dla mam źródłem ogromnej siły i poczucia sprawczości.

Kiedy VBAC jest możliwy?

Decyzja o VBAC zawsze należy do lekarza i mamy – to wspólna analiza szans, ryzyka i indywidualnej sytuacji. Są jednak czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo powodzenia. Co można do nich zaliczyć?

Rodzaj wcześniejszego cięcia

Największe szanse daje klasyczne, poprzeczne cięcie w dolnym odcinku macicy.

Dobra kondycja zdrowotna mamy

Brak poważnych chorób czy komplikacji w obecnej ciąży.

Jedno wcześniejsze cesarskie cięcie

Choć nie zawsze więcej niż jedno przekreśla próbę VBAC.

Naturalny początek akcji porodowej

Spontaniczne skurcze zwiększają bezpieczeństwo.

Dobre ułożenie dziecka

Główką w dół i bez niepokojących sygnałów ze strony malucha.

Na koniec warto dodać: VBAC to nie wyścig, który trzeba „wygrać”. To próba, a jej powodzenie zależy od wielu zmiennych. Najważniejsze, by na pierwszym miejscu zawsze było bezpieczeństwo mamy i dziecka.

Korzyści z VBAC

Dlaczego kobiety decydują się na VBAC, skoro cesarskie cięcie wydaje się drogą „sprawdzoną”? Z jednej strony są to względy osobiste związane z emocjami i chęcią doświadczenia innej formy porodu. To jednak nie wszystko – VBAC niesie za sobą wiele korzyści.

1. Szybszy powrót do formy – brak rany pooperacyjnej oznacza krótszą rekonwalescencję.
2. Niższe ryzyko powikłań – w porównaniu z kolejnym CC mniejsze jest na przykład ryzyko zrostów czy zakażeń.
3. Naturalny start karmienia piersią – łatwiej o kontakt „skóra do skóry” i pierwsze karmienie zaraz po porodzie.
4. Mniejsze ryzyko problemów przy kolejnych ciążach – każda cesarka zwiększa ryzyko powikłań w przyszłości.
5. Satysfakcja psychiczna – wiele mam podkreśla, że możliwość doświadczenia porodu naturalnego jest dla nich bardzo ważna emocjonalnie.

VBAC to zatem nie tylko fizyczne korzyści, ale też psychiczne „zamknięcie klamry” i poczucie sprawczości. Choć nie zawsze się udaje, sama próba bywa doświadczeniem, które daje siłę i wiarę w siebie.

VBAC – jak się przygotować?

VBAC warto rozpatrywać jako proces, który zaczyna się długo przed dniem porodu i obejmuje zarówno ciało, jak i głowę. Pierwszym krokiem jest rozmowa z lekarzem prowadzącym ciążę. To on oceni, czy blizna na macicy jest w dobrym stanie, czy nie ma przeciwwskazań medycznych i czy poród naturalny będzie realną opcją. Tu nie ma miejsca na zgadywanie – potrzebne są konkretne badania i fachowa opinia. Drugim elementem jest wybór miejsca porodu. Nie każdy szpital ma doświadczenie w prowadzeniu porodów VBAC, a odpowiednie zaplecze medyczne i gotowość do ewentualnego szybkiego CC to klucz do poczucia bezpieczeństwa. Warto wcześniej sprawdzić, które placówki są „VBAC-friendly” i jakie mają statystyki udanych prób. Trzecim aspektem jest przygotowanie psychiczne. VBAC wymaga otwartości – na sukces, ale też na możliwość, że mimo starań poród może skończyć się kolejną cesarką. Pomocna bywa szkoła rodzenia, spotkania z położną, wsparcie douli, a czasem nawet rozmowa z psychologiem. To trochę jak trening mentalny sportowca – świadomość, że każdy scenariusz jest możliwy, daje spokój i siłę w trakcie porodu. Nie można zapomnieć o codziennych drobiazgach – dbaniu o kondycję, regularnym ruchu, diecie wspierającej ciążę. Wszystko to buduje fundament, dzięki któremu dzień porodu staje się łatwiejszy do przeżycia. Przygotowanie do VBAC przypomina więc kompletowanie plecaka na wymagającą wędrówkę – pakujemy wiedzę, wsparcie, dobre nastawienie i plan awaryjny.

Co jeszcze warto wiedzieć na temat VBAC?

VBAC w Polsce staje się coraz bardziej dostępny, choć wciąż wymaga rozmów, konsultacji i świadomego wyboru miejsca porodu. Warto więc zapoznać się z poniższymi rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.

✅ U kobiety z przebytym więcej niż jednym cięciem cesarskim można podejmować próbę porodu drogą pochwową.

✅ Ciąża wielopłodowa nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do porodu drogami rodnymi po cięciu cesarskim.

✅ Cukrzyca nie jest przeciwwskazaniem do podjęcia próby porodu drogami rodnymi u kobiet po przebytym cięciu cesarskim.

✅ Podejrzenie makrosomii (dużej masy) płodu nie stanowi przeciwwskazania do porodu drogami rodnymi u kobiet po przebytym CC, jednak należy rozważyć rozwiązanie przez cięcie cesarskie.

✅ Kobiety rodzące w okresie 12.–18. miesięcy po przebytym cięciu cesarskim powinny być poinformowane o zwiększonym ryzyku pęknięcia macicy podczas porodu.

✅ Poród po 40. tygodniu ciąży nie stanowi przeciwwskazania do podjęcia próby porodu drogami rodnymi u kobiet po przebytym cięciu cesarskim.

Podsumowując – VBAC to nie medyczna fanaberia, ale realna i bezpieczna możliwość. Wymaga dobrego przygotowania, zaufania do zespołu medycznego i otwartości na różne scenariusze. To droga, która może prowadzić do pięknego doświadczenia – i choć każdy poród jest inny, to każdy z nich wart jest tego, by podejść do niego z troską, spokojem i świadomością.